İnsanlığın varoluşundan bu yana konuşarak insanların anlaştığını zaten biliyoruz ama zaman içinde çeşitli şeklilerde zuhur bulan yazılma şeklileriyle de insanlar yazmaya ve yazarak anlatmaya bağlamıştır. İnsanlık tarihinde yazının çeşitli aşamaları olmuş ve günümüzde artık insanlar yazılanı okuyabilme ve yazabilme kabiliyetine ulaştığı gibi bu anlamda çok daha iyi bir konumda okluğunu söyleyebiliriz.
İlkokul sıralarında okuma yazma eylemi öğrenilmeye başlanmış hatta yeni nesil daha okula gitmeden de harfleri tanımaya ve kendi isimlerini okumaya, yazmaya başlamıştır. Yani yeni nesil daha şanslı ve öğrenmeye daha açık bir durumda. Bu bembeyaz dimağların da doğru bilgilerle donanması tabii ki bizim elimizde. İnsanlar sarf ettikleri sözlerle anlaşırlar. Kullandıkları cümlelerle meramlarını anlatırlar. Yine İnsanlar meramlarını anlatamazlarsa bu defa sinirlenirler ve öfke içinde şiddete başvururlar, İnsanların kavgasının da aslında konuşmayı bilememesi ya da kendini tam anlamıyla ifade edememesinden kaynaklandığını düşünüyorum. Çünkü insanlar kendilerini doğru bir şekilde ifade edemezlerse beyin daha çok yorulur ve kolay bir şekilde hakaret etmeye ve akabinde de şiddete meyleder. "Okumak zekiyi kibarlaştırır" diye bir sözle karşılaşmışızdır İnsan dediğimi/ varlık ancak konuşmakla derdini anlatabilir ve konularak olayları çözebilir. Bunun aksi, olayları çözümlememize olanak sağlamaz. Bundan dolayıdır ki okumaya önem vermek ve bunun hayatımızın bir temel taşı olduğunu kabul etmek gerekir. Bunu kabul edersek haşatımın ona Küre ayarlayacak ve iyi bir okur olmanın yanında iyi bir intan olabilme noktasında adım atacağız.
İnsanın düşünme melekesini geliştirebilmesi için okuması şart, okuduğunu anlayabilmesi için de sözlük kullanımını alışkanlık haline getirmesi lazım. Yoksa süslü püslü kitapları okuyup, hayal dünyasında gezmenin ciddi bir okuma konusunda kattığı bir şey şok. Bunu öncelikle kabul etmek gerekiyor. Okuma eyleminin bizi bir yere götürmesi lazım. Zihnen bir şeyleri düşünmemize, kelime dağarcığımızı geliştirmemize olanak sağlayan bir etkinlik olmalı. Okumak bizim düşünce dehlizine dalmamıza vesile olacak ve hayal etmemizi, yeni fikirler üretmemizi sağlayacak. Ancak burada bahsettiğim hayal, tozpembe hayaller arasında vakit öldürme minvalinden anlaşılmamalı. Elbette genç kardeşlerimiz bu tür eserleri de okuyabilirler ama okumak bizi bir yere götürmeli, ömür boyu bu tür eserleri okuyarak hayatlarımıza devam edersek arzu ettiğimiz bir okuma biçimi olmaz bu. Hayat dediğimiz. Âlemde her ne kadar hayaller arasında gezmek, gerçeklerin daha anlamlı hale gelmesine vesile olsa da her hayal için bunu söylemek mümkün değildir. O yüzden okumalarımızın bizi hayal âleminden alıp gerçek âleme götürmesi gerekiyor, yani köprü olması gerekiyor.
Hayal âleminde takılı kalırsak, yapılan bu okumanın kendimize de başkasına da bir faydası olmadığım hatırlatmak gerekiyor.
Kelime dağarcığımızın da gelişmesi için sözlüklere ihtiyaç var ve bu anlamda da şandı sayılırız. Çünkü birçok sözlük elimizin altında ve istediğimiz, zaman bunlardan istifade ederek hayatımızı kolaylaştırabiliriz. Bu yazımda D. Mehmet Doğan'ın Doğan Büyük Türkçe Sözlüğünden bahsetmek istiyorum. Doğan Büyük Türkçe Sözlüğün ilk baskısı 1981 yılında yapılmıştır. Zaman içinde geliştirilerek bugün sekizinci baskısı Mart 2020'de yapılmıştır. Yeni ismi de "Osmanlıca Yazılışlı Doğan Büyük Türkçe Sözlük", öncelikle bu sözlüğün çok kapsamlı olduğunu belirteyim. İki cilt halinde yayımlanan sözlük 2.551 sayfadan oluşuyor. Kelimelerin anlamlarının yanında örnek cümlelerle de kelimeler daha anlamlı hale gelmiş. Ayrıca kelimelerin Osmanlıca yazılışına da yer verilmesi, kelimelerin Osmanlıca yazılışını görmemizi sağlamış ve aynı zamanda Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih gibi bölümlerde okuyan öğrenciler için de bir başucu kitabı/sözlüğü olduğunu söylemek mümkün. Yazar Yayınları tarafından neşredilen sözlüğü kütüphanenize kazandırmanızı salık veririm.
Yaptığımız okumalarda bilmediğimiz kelimeleri bir tarafa atıp okumaya devam edersek kelime dağarcığımızı zenginleştirmiş olamayız. Bunun olumsuz yanı da kelime dağarcığımın zenginleştirmediğimiz için düşüncelerimiz de daha geniş bir yelpazeye yayılmaz ve pratik, doğru, yapıcı kararlar, hareketler içinde olamayız. Hayal dünyamız dar bir alanda sürekli döner durur. Hayata daha iyi bakabilmek ve hayatı anlamlandırabilmek adına sözlüklerle aramıza çok fazla mesafe koymamak gerek.
Nüktedan Dergisi
23. Sayı – Mayıs,Haziran 2021
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.