Her sanat eseri bir dünya görüşüne dayanır

“Varoluşun Tanıkları”, Turan Koç’un İslam düşünce, sanat ve edebiyatının öne çıkmış, öncü olmuş çeşitli şair, yazar, sufi ve düşünürleri ile ilgili metinlerinden oluşan kitabı. Metinler daha önce Hece Dergisi birinci sırada olmak üzere çeşitli düşünce ve edebiyat dergilerinde yayınlanmış, sempozyumlarda bildiri olarak sunulmuş. Turan Koç kitabında, medeniyetimizin söz ve yazı vadilerinde namütenahi birer rüzgâr gibi esmiş ve halen gönlümüze, zihnimize ipek yumuşaklığıyla dokunan, varoluşumuzu anlamlandırmada rehber olan mümtaz şahsiyetlerin eserlerini büyük bir titizlikle, dikkatle ele alıyor, yorumluyor. Aslında zor bir şeye talip oluyor. Varoluşa ilişkin, varlık hallerine dair tecrübeleri, yaşananları, o ruh halini yorumlamak, bütün bunların üzerine konuşmak incelik, çok keskin bir dikkat ve duyarlılık gerektirir. Koç, ilmi müktesebatı ve şair kişiliği dolayısıyla bu zorluğun üstesinden geliyor.

İslam düşüncesi ve sanatının merkezinde Kur’an vardır

Dikkatle okunması gereken giriş bölümünden sonra “Buluşun Neşesi”, “Gölgeler: Pus Tecrübesi” ve “Yenilenen Varoluş Sözleşmesi”adlarıyla birbirini takip eden üç bölüme ayrılmış Varoluşun Tanıkları. Giriş bölümünde “Dünya Görüşü ve Edebiyat” başlıklı yazı önemli. Burada sanat ve edebiyat eserlerinin ortaya çıkışı ve ifade ettiği anlamlar üzerine geniş bir değerlendirme yer alıyor. Aynı zamanda mensubu olduğumuz İslam medeniyetinin estetik ve ahlaki kavrayışı üzerinde de duruluyor. “Buluşun Neşesi” adlı bölümde, Yunus Emre ve Mevlana’nın şiirleri merkeze alınarak Müslümanların varlık karşısındaki algıları, tutumları çözümleniyor. Yunus ve Mevlana’ya şiir söyleten, söylenemez olanı dillendirten, bir iç yaşantıyı sözcüklere dökerek görünür kılan oluşun arka planına dair değerlendirmeler söz konusu. Bu bölümde ayrıca Şeyh Galip ve Seyyid Burahaneddin Tirmizi ile ilgili yazılar var.

Kitabın ikinci bölümünde Mehmet Âkif’ten Necip Fazıl’a, Yahya Kemal’denMuhammed İkbal’e yakın dönem düşünce, edebiyat ve şiir dünyamızda yankıları duyulan, medeniyet dünyamıza akisleri düşen önemli şahsiyetlerin şiirleri üzerine değerlendirmeler bulunuyor. Turan Koç, şiirleri ve yazarları değerlendirirken bir merkezde duruyor. Bu merkezin ortasında ise Kur’an-ı Kerim var. Bu bölümde de değerlendirmeler yapılırken Kur’an referans alınıyor. Yazarın da ifade ettiği gibi, İslam kültür ve medeniyetinin ilk nüvelerinden bugüne düşünsel ve sanatsal uğraşıların form ve muhtevalarını belirleyen yegâne şey Kur’an olmuştur. Kur’an İslam medeniyetine ilişkin düşünsel ve sanatsal her türlü etik, estetik, metafizik her türlü kavrayışın temelini oluşturur. Bütün mesaisini İslami bir sanat poetikası oluşturma, kültür ve medeniyetimize ilişkin eserleri bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirme yolunda harcayan Koç, bu bölümdeki yazarları değerlendirirken de aynı perspektiften bakıyor. Üçüncü bölümde yoğun olarak Nuri Pakdil ele alınıyor. Bunun yanında Cahit Zarifoğlu, Erdem Beyazıt, Mehmet Âkif İnan ve Alâeddin Özdenören ele alınıyor.

Yazının devamı için: http://www.dunyabizim.com/Manset/16049/her-sanat-eseri-bir-dunya-gorusune-dayanir.html