Sosyal medyadaki paylaşımlar oldukça ilgi gördü. Önce Hâlid Seb’î adlı bir Libyalı’nın sosyal medya hesabından 2018 Ramazan’ında paylaşımıyla kitlelerin haberi olmuş bu mânilerden. 90 yıldır var olan bu kayıt 2010’larda İtalya’da dijitalleştirilmiş. Avrupa’nın en büyük belge bilgi merkezi “europeana.eu”da da 2015 yılında yayınlanmış.
Bir plakta ses kaydı olan mâniler, 1928 yılında kurulan İtalya görsel işitsel arşivi “Istituto Centrale per i Beni Sonori ed Audiovisivi” koleksiyonları içinden çıktı. Bu merkezin kuruluşu da İtalyan Şarkıcı ve Fonograf Koleksiyoncusu Rodolfo De Angelis’in derlemelerine dayanmaktadır. Kuruluşun koleksiyonları içindeki 1.346.072 görsel-işitsel belgeden 600’ü aşkını Arapça. Anlaşıldığına göre de işgal ettikten sonra İtalya, Libya’da oryantalist araştırmalar kapsamında folklorik çalışmalar yapmış. Berberice şarkılar, mektep çocuklarının toplu okuduğu Fatiha suresi plakları yanında bir de Türkçe Ramazan mânileri var.
Bir İtalyan askerin Trablusgarblı bir davulcuyu dinleyerek kaydettiği mânilere ait özgün plak başlığı "Riti arabi tripolini/Dauolgi/ Nelle notti di Ramadan/(الطولجی)” biçimindedir. Başlık “Trablus Arap ayinleri/Davulcu/Ramazan geceleri/” anlamına gelmekte. İlgili arşivin katalog bilgilerine göre de bu kayıt 1930’lu yıllarda yapılmış.
Ses kaydından anlaşıldığına göre aslen Trablusgarblı bir berberi davulcu, elinde davulu ile Ramazan mânileri söylemektedir. Günümüzden bakınca bir Libyalının Türkçe ramazan mânileri söylemesi çok şaşırtıcı olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, Libya’da 350 yıllık bir Türk hakimiyeti olmuştur. Özellikle 1710-1835 Karamanlı hanedanı ve sonraki merkezî Osmanlı yönetiminde Türk kültürü Libya üzerinde kalıcı etki bıraktı. Libya’da en büyük Türk varlığı olan Karamanlı hanedanına ait bey ve paşaların 14 adet türbe ile mezarları son üç beş yıla kadar Trablusgarb’da sapasağlam duruyordu. Gelen haberlere göre ya tamamen yok edildi ya da ağır tahribata uğradı.
İşte bu etkin Türk kültürü içinde sadece Türklere has Ramazan gecelerinde mâni söyleme geleneğinin Libya’da yaygın biçimde kabul gördüğü bu ses kaydından da rahatça anlaşılabilir. Günümüzde bile Osmanlı bakiyesi Türklerin Libya’da varlığını sürdürdüğü düşünülürse oradaki Türk izlerinin ne denli kalıcı olduğu daha iyi tahmin edilecektir.
Devamı: https://www.dunyabizim.com/trablusgarbli-ramazan-davulcusunun-mnileri-makale,1750.html
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.