Vefatının 300 yılında Buhurîzâde Mustafa Itrî

Bezm-i adn ide Allah."Itrî şiiri üzerine

İki bölümden oluşan sayı, Rûhî Ayangil'in Itrî hakkındaki genel bir değerlendirmesiyle başlıyor. Tamer Kütükçü'nün "Itrî'nin Nevâ Kâr'ı Üzerine Bir Tahlil Denemesi"nin dikkatinizi hemen çekecektir. Mehmet Emin Kakan'ın yazısında, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Salonu'nda 1971 yılında verilmek istenen "Itrî Konseri"nin devrimlerin elden gittiği iddiasıyla nasıl engellendiği belgeleriyle uzun uzadıya anlatılıyor.

Ruşen Ferid Kam'ın Itrî'nin şairliğini anlattığı yazısıyla İsmail Habip Sevük'ün "Itrî" şiiri hakkındaki yazısını da iktibas edilmiş. Musikinin meselelerinin masaya yatırıldığı ikinci bölüm, M. Selim Gökçe'nin Neyzen Kudsi Erguner'le gerçekleştirdiği röportajla başlıyor. Yalçın Çetinkaya'nın "İslâm Musikisinin Kozmosla İzahı ve Türk Musikisindeki Yansımaları" başlıklı yazısını ise Sadık Kutalmış'ın Mehmet Güntekin'le yaptığı röportaj takip ediyor.

Mustafa Itrî'nin Çok az eseri günümüze ulaşabildi

Sadece büyük bir bestekâr değil, aynı zamanda şair ve hattat olan Buhurîzâde, Sultan IV. Mehmed ve Kırım Hanı Gazi I. Selim Giray tarafından da himaye edilmiş ve muhtemelen pek geçim sıkıntısı çekmemiş talihli sanatkârlardan biriydi. Ama zenginliğinin iç dünyasını fakirleştirmediği, engin bir ruh zenginliğini yansıtan muhteşem eserlerinden anlaşılıyor. O, Yahya Kemal'in ifadesiyle "şafak vaktinin cihangîri"dir ve "saltanatlı Tekbir"iyle İslâm ruhunu benzersiz bir mükemmeliyette sese dönüştürmüştür.

Segâh Salât-ı Ümmiye'si, Dilkeşhâveran Gece Salâsı, Rast Naat'ı, Rast ve Nühüft Tevşih'leri, Mâye Cuma Salâtı'yla halkımızın dinî hayatına İslâm'ın ruhuna uygun musikinin zenginliğini getiren Itrî, Segâh Mevlevî Âyini'yle de tasavvufî derinliklerde dolaşır. Lâdinî eserlerinde, mesela Nevâ Kâr'da da aynı başarıyı gösteren Itrî'nin ne yazık ki çok az eseri günümüze ulaşabilmiştir. Yahya Kemal, ünlü şiirinde onun bestelerinin kaybolmuş olmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdikten sonra, kendi kendini "Belki hâlâ o besteler çalınır / Gemiler geçmeyen bir ummanda" diye teselli etmişti. "Itrî Yılı"nın bu ummanda bir keşif gezisine dönüşmesini temenni etmiştik, ama henüz yeni bir eserinin keşfedildiğine dair bir haber duymadık.