İslâm medeniyetinin ilim ve irfan hazinelerinden bahsedildiğinde ele alınacak önemli bir dönem şüphesiz ki Endülüs dönemidir. Avrupa’da kurulmuş ilk Müslüman devlet olan Endülüs, Müslümanların bıraktığı eserlerle âdeta ilim ve irfanın gelişim sürecine öncü olmuştur. Öyle ki Endülüs, hükümran olduğu dönemde “Batı’nın İncisi” sıfatına layık görülmüştür. Bu coğrafyada sayısız değerli eserin bulunduğu kütüphanelere Müslüman âlimler tarafından yüz binlerce eser kazandırılmış, bu sayede Endülüs 10. ve 11. yüzyıla damgasını vurmuştur.
Endülüs tarihinin sayfaları arasında gezinirken adı arka planda kalmış, fakat fiilleri kıymetli neticeler vermiş birçok âlime hanım ile karşılaşırız. Bu yazımızda, bu kıymetli âlimlerden biri olan Fatıma el-Mecritiyye ile tanış olacağız.
İlim yuvasında ilim aşkıyla büyümek
Fatıma el- Mecritiyye, matematik ve astronomi konusunda Endülüs’ün en seçkin bilginlerinden olan ve Endülüs’ün Öklid’i (Euclides) diye anılan Mecrîtî ünvanlı Ebu’l Kasım Mesleme b. Ahmed el-Farazî el-Mecrîtî’nin kızıdır. Babası Mecrîtî bu düzeye, Doğu İslâm ülkelerine yaptığı bir seyahat sırasında eline geçen eserler üzerindeki çalışmaları sonucunda ulaşmış, Endülüs’teki astronomi ve matematik ancak onun çalışmaları sayesinde müstakil birer ilim dalı hâline gelmiştir.1 Mecrîtî, astronomi ilmine önemli katkılarda bulunmuş, İskenderiyeli astronom Batlamyus’un Türkçe ismiyle “Büyük Bileşim” isimli eserine şerh yazmış, cebir ilminin kurucusu Hârizmî’nin astronomik tablolarını geliştirmiştir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.