Osmanlı arpı

TÜRKİYE'NİN İLK ERKEK ARP SANATÇISI

Türkiye'nin ilk erkek arp sanatçısı olarak nitelendirildiğini ifade eden Akyol; "Aslında, eski Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kadrosuna bakınca, 1945 yılında bir erkek arpçı ismi görüyorum. Ama bu kişinin kim olduğuna ulaşamadık. Gerçekten bir erkek arpçı var mıydı, yoksa bir matbaa hatası mı, bilemiyorum. Eski bir doküman. Bu isimden sonra da başka bir erkek arpçı görünmüyor" diye konuştu. Arp'a başlamasının da ilginç bir hikâyesinin olduğunu belirten Akyol, şöyle devam etti: "Konservatuara girerken, sınavda keman çalmak istiyordum. Tam sınav kapısından girdim, iki kişi birbirine arpı anlatıyor. Biri 'arp neye benzer' dedi.

Diğeri de 'tellidir, üçgen şeklindedir' şeklinde cevap verdi. Sınava girince, hocalar solakların keman çalamayacağını söylediler. Çok üzüldüm, tüm hayallerim yıkıldı. O sırada hocalar, piyano, çello, kontrbas çalar mısın diye sordular, ben hepsine 'çalarım' dedim. Yeter ki konservatuara gireyim. Sonra Kaysu Doğansoy hocam 'arp çalar mısın' dedi. Ona da 'çalarım' dedim. 'Neye benziyor' diye sordu. Kapıda duydum ya, 'tellidir ve üçgendir' dedim. 'Bravo' dedi ve konservatuara aldı beni. Ama o ana kadar hiç arp görmemiştim" dedi.

ARP BİR ANADOLU ENSTRÜMANI

Türkiye'de arpın çok bilinen bir enstrüman olmadığını, ancak, yaptıkları araştırmada bir Anadolu çalgısı olduğunu tespit ettiklerini ifade eden Aksoy, şunları kaydetti: "Arp çok eski, mitolojik bir enstrüman. Ama enteresandır, bir AB projesi için yaptığımız çalışma sonunda, arpın 4 bin 100 yıl önce Mezopotamya'da bugünkü Irak topraklarında, 3 bin 700 yıl önce de Hitit başkenti Hattuşaş'ta olduğunu belirledik. Bunu, Alacahöyük'ten çıkma, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki bir vazonun üzerindeki şekillerden belirledik. Yunanistan ve Mısır 'arp bizimdir' diyor. Yaptığımız çalışmayla, arp enstrümanının Anadolu'ya ait olduğuna dair bulgulara ulaştık. Tabi ki bugünkü şekliyle değil, arp 19. yüzyılın sonunda modern halini aldı.

Ama Hitit döneminde çeşitli törenlerde, mezarlarda ya da düğünlerde, çeşitli seremonilerde ve birçok geleneksel toplantılarda arpı hep kullanmışlar. O zaman tabi ki, telleri bağırsaktan yapılıyor, boyutları çok daha farklı, teknolojik bir yanı yok, tamamen sade bir enstrüman. Ama Anadolu topraklarının sahip olduğu bir enstrüman. Elimizden geldiğince bunu tüm dünyaya tanıtmaya çalışıyoruz. Ben gittiğim yerlerde elimden geldiğince, rutin konserlerimin dışında, eğitim konserleri veriyorum. Mümkün olduğunca arpın bizim topraklarımızdan çıkan bir enstrüman olduğunu anlatıyorum. Osmanlı döneminde zaten 'Osmanlı arpı' olarak nitelendirilen 'çeng' çalgısı bulunuyordu" diye konuştu.

RUH HASTALIKLARI TEDAVİSİNDE KULLANILIYOR

Akyol, arpın yüzyıllar boyunca ruhani tedavilerde de kullanıldığını ifade ederek; "Yüzyıllar önce bir tünel yaparlarmış, başından akıl hastaları girdiği zaman arp sesiyle birlikte yavaşça yürürlermiş. Tünelin öteki ucundan çok farklı bir psikolojiyle çıkarlarmış. Arp bugün özellikle ABD'de ruh hastalıklarının tedavisinde ciddi olarak kullanılıyor, üniversite programlarında yer alıyor. Özellikle felçli hastalarda ve zihinsel engellilerde tedavide çok olumlu sonuçlar alındığı ortaya konuldu. Bunu Türkiye'de de hayata geçirmeyi düşünüyoruz. Ülkemizdeki hastalara da arpla tedavi desteğimiz olabilir" dedi.

07.04.2012 Milli Gaz.