Şanlıurfa Şubesinin Konuğu Akalın “Osmanlı arşivi dünyanın en düzgün ve önemli arşividir”

Urfa’dan Başbakanlığa çok şikayet dilekçesi gitmiş

Av. Akalın, Osmanlı arşivinde Urfa’dan çok şikayet dilekçeleri gönderilmiş olduğunu gördüğünü, Urfa halkının çok isyankar değil, ancak Başbakanlığa verilen şikayet dilekçelerinin ‘artık yeter’ anlamındadır diye düşündüğünü söyledi.

İngiliz oyunu Kurtuluş Savaşı ile bozuldu

Av. Müslüm Akalın, açıklamalarına şöyle devam etti;

“Bilindiği gibi 1500’lü yıllarda Beylikler çok sayıda idi. 1800’lü yıllarda Tanzimat sonrası eritildi, kayboldu. Mutasarraflık döneminde aşiretler bölgedeki boş yerlere yerleşti. İngiliz İstihbarat raporuna göre; 1950’lerde bölgemizde Kürdistan kurmayı planlıyor ancak ‘Kral kim olsun’ diyorlar. Bir aday Milli Aşiretinden Mahmut Bey, diğer aday Bedirhan Beyin oğlu. Bedirhan Bey Arap kökenli olduğundan Mahmut Bey üzerinde karar veriyorlar. Ancak Kurtuluş Savaşı ile düşünceleri suya düşüyor.  1920’de mebusumuz ilimiz Urfa’dan Urfalı, sonrasında seçilenler hep yabancı. 1927’de azalıyor ve 1931’de kayboluyor.”

Terakki Perver Parti devlet tarafından kapatılan ilk partidir

Türkçülük, Kürtçülük, Batıcılık akımı son yıllarda baş gösterdiğini belirten Av. Akalın, “Türkçülük, Kürtçülük, Batıcılık akımı son yıllarda baş gösteriyor ve 1950’lerde CHP tek partili dönem ortaya çıktı. 1927’de Terakki Perver Parti dini ağırlıklı ve devlet tarafından kapatılan ilk partidir. 1923’ün mebusları Urfalı değil, Siverek mebuslarıdır. Urfalılar siyaseti seviyor, ancak partideki tahakkümü kabul etmeyip çok sayıda aday olan vardır. O yıllar Urfalılar Vaiz Mahmut Kamil Toker’i davet ederek Milletvekili adayı olmasını isterler. Dedesi Alim, babası Müftü olan Vaiz Mahmut Kamil müstakil aday olur ancak seçilemeyince gider. Sonra Nezif Belli de aday olur oda seçilemez. Son yıllarda Kadri Barut aday gösterilir ve seçilir. Fakıbaba da öyle” diye konuştu.

Bazı kaynaklarda da 20. Yüzyıl Urfa siyaseti şöyle anlatılıyor;

“Kırsal kesimin göç sonucu boşalan geniş alanlarına 17. yüzyıldan itibaren yapılan iskânlarla yerleştirilen aşiretler ise 20. yüzyıla kimliklerini koruyarak girdiler. Urfa'nın Fransız işgalinden kurtuluşuna tamamına yakın bir oranla katılıp destek veren aşiretlerin reisleri, 1920'li yıllardan itibaren, yeni kurulan devletin Meclislerinde Urfa ve o zaman ayrı bir sancak olan Siverek'ten mebus olarak yer aldılar. Suruç cephesindeki üstün çalışmalarıyla göze çarpan Berazî aşiret konfederasyonu reisi Şahinbeyzade Bozan Bey 1. dönem, Siverek Müdafaai Hukuk Cemiyeti başkanlığını yürüten Bucak aşireti reisi Cudi Paşa ve aynı aşiretten son Osmanlı Meclisi Mebusan üyesi Ali Fuat Efendi ile Halil Fahri Bey 2. dönem; Siverek'te millî mücadeleye destek veren Kırvar aşireti reisi Odabaşızade Mahmut Efendi 2, 3 ve 4. dönem Meclislerinde yer aldılar. 1940'lı yılların ortalarına kadar parlamentoda görünmeyen aşiretler 1946'dan itibaren tekrar siyaset sahnesinde ortaya çıktılar. 1946 seçimlerinden sonra yapılan bir ara seçimle Meclis'e giren Bucak aşiretinden diş hekimi Hasan Oral 25 yıl parlamenterlik yaptı. 1950 ve 1954 seçimlerinde Oral, Urfa'dan DP mebusu seçilirken amcası oğlu Remzi Bucak Diyarbakır'dan seçiliyordu. Yine 1950 seçimlerinde Şeyhanlı aşireti reisi Ömer Cevheri ve aşiret sayılabilecek geniş bir aileden hukukçu M. Celâl Öncel DP'den Meclis'e girdi. CHP'nin milletvekillerinin tamamını çıkardığı 1957 seçimlerinde ise Suruç'tan Şeddadî aşireti reisi Aziz Gökkan ve Dinai aşiretinden 'Ömer Yüksel' ile Siverek'ten Kırvar aşiret reisi Mahmut Efendi 'nin torunu Abdurrahman Odabaşı dikkati çekiyordu. 27 Mayıs sonrası oluşan Meclis'te aşiretlerin yeni yüzleri olarak Dinai aşiret reisi Salih Bey 'in oğlu Sabri Kılıç 'la Badıllı aşiret reisi Sait Bey' in oğlu Av. Kemal Badıllı yer alırken, AP'den 1965 seçimlerinin yeni yüzü Urfa siyasetini kırk yılı aşkın bir süre etkileyecek olan Şeyhanlı aşireti reisi ve 9. dönem milletvekili Ömer Cevheri 'nin oğlu Av. Necmettin Cevheri 'ydi. 1969 seçimlerinde AP listesine Karakeçili aşiretinden Av. Bahri Karakeçili ve Bazıkî aşiretinden Arusoğlu Mehmet Aksoy eklendi. 1973 seçimlerinden 1977 yılına kadar listelerde Bazıkî aşiretinden Belediye reisi Mustafa Kılıç DP'den, Bucak aşiretinden Mehmet Celal Bucak ve Millî aşireti reisi İbrahim Paşa 'nın torunlarından Halil Millî AP'den, Av. Celâl Paydaş CHP'den yer aldılar. 1977 seçimlerinde bunlara eklenen figür ise Arap aşiretlerince desteklenen MSP'li Salih Özcan oldu. 12 Eylül'den sonra siyasi hayatın normalleşmesini takiben listelerde aşiretlerin yeni isimleri yer aldılar. 1991 ve 1995 seçimlerinde Bucak aşiretinden Sedat Bucak ve Şeyhanlı aşiretinden Fevzi Şıhanlıoğlu DYP'den; İzollu aşiret reisi Zülfikâr Ağa 'nın torunu Zülfikâr İzol ve Kırvar aşiretinden Ahmet Kırvar RP'den; Picanlı aşiretinden Abdurrezzak Yavuz ve Şeyhanlı aşiretinden Seyit Eyüboğlu ise ANAP'tan Meclis'e girerken bu dönemlerde Şeyhanlı aşireti Meclis'e Urfa'dan üç milletvekili göndermiş oldu. 1999 seçimlerinde ise Arap aşiretlerinin desteğini alan Mehmet Yalçınkaya partilerce korunan kadrolara ek olarak DYP'den Meclis'e girdi. 2002 seçimlerinde DYP ve ANAP listelerinin gedikli üyeleri seçim barajına takıldıklarında 7 milletvekili çıkaran AK Partinin listesinde aşiret vurgusu yapılan milletvekilleri İzollu aşiretinden Zülfikâr İzol ve Suruç Şeyhanlılarından Mahmut Kaplan'dı. AP-DYP çizgisinde 40 yıldır liste başı olan Şeyhanlı Cevheri ailesinden Sabahattin Cevheri, Tansu Çiller yönetimince liste dışı bırakılınca aşiret bunu hazmedemedi ve tepki olarak bağımsız adaylığını ilan eden Sabahattin Cevheri'yi 18 bin oyla Meclis'e gönderdi.”

Urfa’nın ilk gazetesi 1920’de çıktı

TYB üyelerinin bir sorusu üzerine; Urfa’nın ilk gazetesinin Urfa adıyla 1920’de yayın hayatına başladığını belirten Av. Akalın, “1930’larda Urfa’da muhalif olan Milli Gazete çıkıyor ve devam ediyor. 1950’den önce Fırat Gazetesi çıkıyordu ve sonrasında sayısı arttı. Urfa Gazetesi son yıllarda Yeniurfa adını alıyor ve CHP’liler tarafından çıkarılıyor. Geri kalan gazeteler ise ona muhalif gazetelerdir” cevabını verdi.

Yine yaklaşan seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimiyle ilgili olumlu görüşünün sorulması üzerine de, Av. Müslüm Akalın, “Büyükşehir Belediye seçimlerinde STK’lar, Yerel Basın ne kadar güçlü olursa, o kadar güçlü bir aday seçilir” diye cevapladı.

Akalın’ın sohbetleri çok güzel

TYB sohbetlerine severek katılmayı arzuladığını dile getiren M.Sait Melik de, “Bu akşam Müslüm Akalın ağabeyin sohbeti olacağını duyunca çok işimizin olmasına rağmen, kısa sürede olsa gelip dinlemek istedim. Çokda faydalandım. Biraz sonra yine bir gurup arkadaşlarımızla bir araya gelerek ŞUTSO seçimleri ile ilgili çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Şanlıurfa’mız için, bizler için hakkımıza en hayırlısı ne ise öyle olsun” diyerek izin isteyip ayrıldı.