Söyleşi: Fatih Karadayı
D. Mehmet Doğan, kültüre adanmış bir ömür, eserleri ile konuşan öncü bir isim. İlk kitabı Batılılaşma İhaneti’ni 1975 yılında yayımladı. 1978’de Türkiye Yazarlar Birliğine öncülük etti. Aşağı yukarı üç yıl günde 18 saat çalışarak hazırladığı Büyük Türkçe Sözlükle; önemli bir boşluğu doldurdu. Bir medeniyet taşıyıcısı olan Türkçemizin kelime ve kavramlarının gelecek kuşağa aktarılmasında önemli bir rol üstlendi. Eserleri ile yeni bir dünya kuranlardan. D. Mehmet Doğan’a insaniyet.net okurları için kendi hayatını, Büyük Türkçe Sözlüğü, dil meselemizi, son dönemlerde açılan kütüphanelerimizi ve Mustafa Kutlu’yu sorduk…
İlk şiiriniz Hareket dergisinde 1967 yılında yayımlanmış, 1975 yılında da Batılılaşma İhaneti kitabı çıkıyor. 1978’de Türkiye Yazarlar Birliği’ni kuruyorsunuz 1981’de Büyük Türkçe Sözlük çıkıyor. 1984’te de Dil Kültür Yabancılaşma. Yine okullar için Türkçe sözlük gibi birçok kitabınız var. Mehmet Doğan, nasıl bir çevrede yetişti, yetiştiği çevrenin buna katkısı nasıl oldu?
Bizim yetişme yıllarımız, çocukluk ve gençlik yıllarımız dokuz yaşına kadar memleketimiz Kalecik’te geçti. Kalecik Ankara’nın Kuzeydoğusunda, 60 kilometre mesafede bir kasaba. Dokuz yaşımdayken 1956 yılı sonlarına doğru merkeze taşındık. Bir gecekonduda oturmaya başladık. Peder, Ankara Saman Pazarı’nda Saraçlar Çarşısı’nda eniştemle birlikte terzilik yapıyor idi.
Ben ilkokulu üçüncü sınıftan itibaren Ulus İlkokulu’nda okudum, orayı bitirince Cebeci Ortaokulu’na geçtim, oradan sonra da Gazi Lisesi’ne devam ettim. Burası eski Ankara’nın okulları. Ulus İlkokulu, tam kalede, hanlar bölgesinin altında, Cebeci Ortaokulu Hacettepe ile adeta sınır bir yerde, Gazi Lisesi de eskiden Ankara’nın çarşısının pazarının başladığı bölgelerde bir yerde. Peder esnaf olduğu için biz okul zamanlarımızda onun terzi dükkanına giderdik. Biraz çıraklığımız var, pantolon dikmeyi öğrenmişliğimiz var.
O yıllarda hem günlük gazeteleri okumaya -daha ilkokul yıllarından- hem de kitap okumaya merakımız başladı, çocuk kitapları, çocuk dergileri okuduk. Ortaokuldan itibaren de edebî eserler okumaya başladık. Hem ortaokulda hem de lisede öğretmenlerimiz, taşraya göre daha farklı öğretmenlerdi. Öğretmenlerimin de öğrenimimde ciddi bir rolü olduğunu düşünüyorum.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.