Doç. Dr. Turgay Anar ile Söyleşi

Ahmet Hamdi Tanpınar, hem akademisyen hem şair hem romancı hem deneme yazarı olarak Türk edebiyatında çok da benzeri olmayan bir sanatkârdır. Onun hayatına yakından baktığımızda, kendi hayatının gerçeklerinden çıkarttığı ve sanatına çeşitli boyut ve biçimlerde yansıyan ilginç bir kronolojik evren de vardır. Ayrıca sanat ve edebiyata sevdalı bir mizaç onun sanatkâr özelliklerini aşağı yukarı aydınlatabilir. Yazdıklarına baktığımız zaman, Tanpınar’ın niçin Türk edebiyatı için değerli bir edebiyatçı olduğunu bariz bir şekilde anlarız. Tanpınar’ın deneme ve romanlarında kültürel ve sanatsal farklılığını ortaya seren bir estetik derinlik de bulunur. Bu yüzden yazdığı cümleler üzerinde okur olarak dikkatlice düşünmek gerekir. Huzur romanı, öyle her roman okurunun kolayca okuyabileceği ve anlayabileceği tarzda bir eser değildir. Onun kendine ait bir evreni, bir edebî coğrafyası vardır. Bu eseri anlayabilmek için elde bir kılavuzla yazarın bu coğrafyasında seyahat etmek, onun doruklarını, kuytu köşelerini ve hepsinden önemlisi güzellikleriyle birlikte onu oluşturan tek tek özellikleri bilmek gereklidir. Böyle bir okuma kılavuzu tasarlayıp metni irdeleyen/açıklayan bir çalışma yaparak okura eserin değerini göstermek istedim ve ayrıca metnin içinde boğulmamak için bir görsel atlasla da okurların doğru güzergâhta ilerlemesine bir nevi kaptanlık yaptım sanırım.

 * Eserinizin önsözünde vurguladığınız üzere Dünya edebiyatında büyük bir romancı kabul edilen J. Joyce’un Ulysses’i üzerinde sözlükler yazılmış. Huzur Atlası’nın bu türden eserlerden farkları nelerdir?

J. Joyce’un Ulysses’i üzerinde Weldon Thornton’un, Don Gifford ve Robert J. Seidman’ın, Türkçe’de ise Nevzat Erkmen’in çalışmalarını derinlemesine inceledim. Benim çalışmam bunlardan yapısal olarak farklıdır. Huzur Atlası, bir roman metnini çeşitli yöntemlerle ve alfabetik sistem içinde Türk edebiyatında ilk kez irdeleyen bir eserdir. Huzur Atlası’nı hazırlarken romanın çeşitli boyutlardaki anlamsal derinliğini ortaya çıkaran, klasik roman okurunun romanın anlamsal bağını çözmekte zorlandığını tahmin ettiğim, romanın kendi iç bağlarını, bu bağların aynı zamanda yazarın dünyasında hangi anlamlara geldiğini açıklayan ve romanın diğer roman ve eserlerle alış verişini gösteren başlıklar belirledim. Romandaki meseleler, tartışmalar, imgesel yönler, dikkat edilmesi gerekli leit-motifler veya dikkatler, çeşitli alanlara doğru yönelen atıf ve göndermelerin açıklanması ve bütün bu hususların romanda niçin yer aldığını açıklamaya çalışan maddelerin okurun anlayabilmesini sağlayacak ölçüde açık ve anlaşılır olmasına dikkat ettim.

Devamı: https://edebistan.com/soylesiler/doc-dr-turgay-anar-ile-soylesi