Medreseler, İslam toplumlarında tarih içinde gelişen eğitim kurumları. Evlerde ve camilerdeki ders halkalarıyla başladı. Sonra Nizamiye Medreseleri ile sistemli hale geldi. Onları önemli kılan ve ayakta tutan iki önemli motivasyon vardı. Birincisi, bilim yapmayı sevenlerin seçtiği bir yoldu. Evde, camide, köylerde, şehirlerde okurlardı. Ailelerinden ayrılır, evlerinden uzak kalırlardı. Bilim yapma tutkusu hâkimdi. İkincisi ise medreselerin giderlerinin vakıf gelirleri tarafından karşılanmasıyla ilgiliydi. Kırsalda ise doğrudan halk destek veriyordu. Bu da onlara görece özerklik sağlıyordu. İlim yapmayı tercih eden para kazanma ve meslek sahibi olmanın ötesinde hakikati öğrenmek ve öğretmek için yapıyordu.
Vahdettin İnce'nin söylediği gibi İslam medeniyetindeki medreseler, bu anlamlarla varlığını sürdürüyordu. En kırsalda, dağda ve mahrumiyet yerlerinde olanlar bile üç dil öğretiyordu. İslam medeniyetinin ilme yüklediği bütünsel anlama bağlıydılar. İlim, amelle birleşikti.
Yasin Aktay ise Erol Güngör'den yola çıkarak medreselerin devletten bağımsızlığının zararlara yol açtığını ileri sürüyor. Çünkü halka bağlılığın hurafelere yol açtığını belirtiyor. Aktay'ın ve Güngör'ün bu tespitlerine katılmak zor. Çünkü halk nazarında âlim çok saygı duyulan, dediğine inanılan ve birçok konuda kendisine danışılandır. Çok önemli yapıcı rolleri vardır. Fransız sosyolog P. Bourdieu, Cezayir'in Kabiliye aşiretinde yaptığı araştırmada bunu ortaya koyuyor. Medrese âlimleri, halk arasında ortaya çıkan toplumsal çatışmalarda barış elçiliği rolünü oynuyorlar. Benzer elçilik davranışı, bizim Doğu bölgemizde halen devam ediyor. Geçen yıl Elâzığ'da, Molla Murtaza ile uzun bir mülakat yaptım. Kan davaları, kız kaçırma ve hatta trafik kazalarında yaptığı arabuluculuklardan bahsetti. Bu nedenle İran üzerinden giderek Güngör'ün yaptığı ve Aktay'ın da aktardığı tespit olgularla çelişiyor.
Devamı: https://www.star.com.tr/yazar/din-egitiminde-medrese-ve-ilahiyat-diyalektigi-yazi-1851394/
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.