Diğer taraftan, ülkedeki duruma daha yakından baktığımızda şöyle bir tablo görüyoruz: Yukarıda bağımsızlık isteyen, fakat aynı zamanda kendi içerisinde de güç mücadelesi yürüten Kürtler; aşağıda Arap milliyetçiliği ile Şiilik arasında gelgitler yaşayan bölünmüş ama her şeye rağmen yapıştığı koltuktan ayrılmak istemeyen bir Şii yapı; ortada ise her ikisinin arasında sıkışıp kalmış, başta ABD ve İran olmak üzere, iç ve dış dinamikler tarafından bir daha Bağdat’ta istenilmeyen, fakat yitiğine tekrar kavuşma arzusunda olan ve bunun daha etkin bir şekilde mücadelesini verme hazırlığını yürüten kendi içerisinde bölünmüş Sünni bir yapı.
Bu tablo içerisinde ülkeyi 20 Mayıs 2006’dan bu yana yönetmeye çalışan, bu bölünmüşlüğü adeta kendi sigortası olarak gören ve IŞİD tehdidini bile kendi siyasi otoritesini pekiştirmek için kullanan Nuri El Maliki ismi ise “başarısızlıkla” eşdeğer olarak görülüyor. Nitekim bu hususta Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), Maliki’nin 8 yıl süren iktidarı için “Irak tarihinin en kötü dönemi” ifadesini seçimlerden birkaç gün önce kullandı.
Bu hususu sadece IKBY ifade etmiyor. Yükselen IŞİD tehdidi ve buna yönelik Maliki’nin izlediği politika, ABD-Şiiler bağlamında “denge adına” ABD’ye bir adım daha yakın siyaseti ve “Baasçılığın Şii versiyonu” olarak da adlandırılabileceği birtakım uygulamaları ile başta güvenlik meselesi olmak üzere, yolsuzluklar, devam eden altyapı ve hizmet sorunları, fakirlik, ciddi insan hakları ihlalleri ve işletilemeyen kötü hükümet karnesi de bunu ortaya koyuyor.
***
Dolayısıyla, ülke içi dinamikler kadar, dış dinamiklerin de etkili olduğu bu seçimler Irak ve Ortadoğu’nun geleceği açısından oldukça önemli bir yere sahip. Genel seçimler, bu demokratik-anayasal ivmeyi ya derinleştirecek ya da tehdit altına sokacak.
Bu önem, haliyle süreci daha hassas bir hale getiriyor; özellikle de “belirsizlik” ve önü alınamadığı takdirde daha da derinleşmesi beklenen kriz ve kaos boyutu itibarıyla.
Ülkedeki çoklu bölünmüş yapı ve işgal sonrası devam eden kırılganlık ise hiç kuşkusuz bu karamsar tablonun güçlü zeminini oluşturuyor. Etnik ve mezhepsel bölünmüşlükle beraber devam eden güvenlik sorunu, siyasi kriz ve bir türlü toparlanamayan ülke ekonomisi, sandıktan 2010 benzeri bir tablonun çıkacağıyla ilgili ciddi sinyaller veriyor. Daha somut bir ifadeyle, Erbil-Bağdat arasındaki petrol gelirleri tartışması, güç ve yetki paylaşımı bağlamında devam eden gerilim, Maliki hükümetinden memnun olmayan Sünnilerin rahatsızlıkları ve “Irak el Kaidesi” olarak da bilinen IŞİD’in son 5–6 ayda kendisini iyice hissettiren etkinliği burada iyimser bir yaklaşımı güçleştiren faktörlerin başında geliyor.
***
Seçimdeki koalisyon, grup ve aday sayılarının kendisi bile açıkçası bu tabloyu bir kez daha teyit ediyor. Nitekim söz konusu seçimde 37 koalisyon ve 71 siyasi grubun oluşturduğu 107 listeden 9 bin adayın bulunduğu görülüyor. Sayı bu kadar çok olunca, bu oylamanın sadece seçim süreci ve sandıklar ile sınırlı kalmayacağı da rahatlıkla anlaşılıyor. Bu bağlamda, seçim sonrasına yönelik temel endişelerden birini de seçmen sahteciliği ve Maliki’nin seçimler sonrası ülke güvenliği adına sürece otoriter müdahale olasılığı oluşturuyor.
Bu bağlamda, IKBY’nin Maliki’nin seçimler öncesinde Kürtlerin hakları, federalizm, anayasa ve Irak’ın siyasi sürecine dair yaptığı açıklamalara yönelik ortaya koyduğu tepki ortada. Bunun adı, elbette önü alınamadığı takdirde dondurulmuş iç savaşın aktive olması ve akabinde bölünme ile eşdeğer bir süreç.
Tarihsel, coğrafi ve toplumsal kodları ile oynanmış bir ülkede de bu sonuç kaçınılmaz gibi. Dolayısıyla, başta Irak olmak üzere, İslam dünyasının asli kodlarına bir an önce dönmesi kaçınılmaz görünüyor. Aksi takdirde kaosu oylamaya devam!
01.05.2014 Milli Gazete
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.