Medya Pazarında Defolu Türkçe - 57

(A.Turan ALKAN – Mahmut ÖVÜR)

A.Turan ALKAN

(İtina ile problem çıkarılır! – 27 Haziran 2011 – ZAMAN)

“Şimdi kâbus gibi bir yemin edemeyen vekil krizimiz var…”

Değerli ALKAN, zihninde çok güzel bir teşbih tasarlamış ama bunu aynı güzellikte ifade edememiş.
Aslında teşbihin unsurları (erkânı) yerli yerinde görünüyor: Müşebbeh (kendisine bir şey benzetilen) ile müşebbehünbih (kendisi bir şeye benzetilen) arasında teşbihe mâni bir hâl yok. Yani vech-i şebeh (benzetmenin yönü) doğru... Dolayısıyla “yemin edemeyen vekil krizimiz”i pekâlâ bir “kâbus”a benzetebiliriz.

Ne var ki müşebbeh (yani “kâbus”) ile müşebbehünbih (yani “kriz”) arasına giren diğer bazı sözler (bir yemin edemeyen vekil) yüzünden bubenzetme yanlış anlaşılabilir.
Velhasıl, ALKAN’ın kafasındaki “kâbus gibi bir kriz” teşbihi, unsurlarının isabetli dizilmeyişinden ötürü “kâbus gibi bir yemin” veya “kâbus gibi bir vekil” şeklinde okunabilir.
A.Turan ALKAN çok güzel tasarladığı fikri aşağıdaki gibi yazmış olsaydı güzelim teşbihini krizden kurtarırdı:

“Şimdi bir ‘yemin edemeyen vekil krizimiz’ var, kâbus gibi…”

***

Mahmut ÖVÜR

(Kılıçdaroğlu bırakıp gider mi? – 26 Haziran 2011 – SABAH)

“Çünkü mevcut yönetim arasında bile ortak bir siyaset birlikteliği yok.”

Daha önce ele alıp yanlışlığını açıkladığım “ortak mutabakat” veya “karşılıklı uzlaşma, diyalog” gibi sözlerin bir benzeri bu sefer Mahmut ÖVÜR’den: “ortak bir siyaset birlikteliği…”
Bu söz tıpkı soğuk buz, sıcak köz, yuvarlak bilye vb. demek gibidir...
“Ortak” sıfatını “birliktelik” kelimesine getirmek lüzumsuz. Çünkü “birliktelik / beraberlik” kelimelerinde zaten “ortak”lık manası vardır. İçinde “ortak”lık olmayan bir “birliktelik” olur mu?
Yani “ortak bir siyaset birlikteliği…” demek yerine yalnızca “ortak bir siyaset” veya “bir siyaset birlikteliği…” demek yeterlidir.
Aksi hâlde ortaya “içinde ortaklık olmayan birliktelik” gibi bir mefhum da çıkabilir, bu takdirde “birliktelik / beraberlik” kelimesini mana yönünden sakatlamış olursunuz...
Netice olarak, cümleden ya “ortak” yahut “birlikteliği” atılmalı; ayrıca şu “yönetim” uzaklaştırılıp yerine “yöneticiler” getirilmeli:

“Çünkü mevcut yöneticiler arasında bile bir siyaset birlikteliği yok.”
“Çünkü mevcut yöneticiler arasında bile ortak bir siyaset yok.”

***

Not: Mahmut ÖVÜR’ün “ortak bir siyaset birlikteliği…” sözüne benzer defolu Türkçe örneklerini medya pazarımızın her köşesinde rahatlıkla bulabilirsiniz. Mesela Oray EĞİN’in “karşılıklı uzlaşma, diyalog” sözünü, Ahmet HAKAN ve Cengiz ÇANDAR’ın ayrı ayrı – veya ortaklaşa – sattıkları “ortak mutabakat” ve benzeri laflarını…
Müşterilere iyi alışverişler, esnafa hayırlı işler…