TDK’nin sözlük hatalarını yaza yaza bitiremiyorum.
TDK İnternet site sayfaları, açıldığı 26.09.2006 tarihinden itibaren bugüne (12.05.2010) kadar 46192461 (kırk altı milyon yüz doksan iki bin dört yüz atmış bir) kez ziyaret edilmiş.
Milyonlarca insana Türkçe hizmeti vermek ne güzel!.. Fakat ne yazık ki müessesemizin İnternet sitesindeki sözlük hizmetleri – bedava olduğu için mi nedir – bol defolu… Milyonlarca vatandaşımız TDK’nin bu sözlüklerinden bedava fakat defolu hizmet alıyor.
TDK’nin kendi ifadesiyle “Türk Dil Kurumunda yetmiş altı yılda yüzlerce kişinin bilgi birikimiyle, emekleri ve göz nuru ile yapılan çalışmalar” ile bugünkü hâline gelmiş olan ve - yine TDK’nin iddiasına göre - “Türkçenin bütün söz varlığını bir araya getiren…” Büyük Türkçe Sözlük bu kadar ağır yükün altında tökezleyip duruyor. Tertibinden imla ve noktalamasına, cümle düşüklüklerinden açıklama noksanlarına, yanlış örneklere varıncaya kadar her türlü kusur, Büyük Türkçe Sözlük sayfalarında cirit atıyor.
TDK sözlüklerinin “Hatalar Şampiyonu” ise Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü…Bunu daha önceki bir yazımda da ifade etmiş ve tespitimin doğru olup olmadığı hakkında TDK’nin görüşünü de merak ettiğimi belirtmiştim.
Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü‘nden
“İstasyon” Manzaraları
Sözlükte “istasyon” kelimesi için Ziya Gökalp’ın Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri’nden nakledilmiş örnek cümle şu:
“Türkçeye geçmiş olan “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” gibi kelimeler Türkçü ve İslamcılar tarafından da kullanılmaktadır”
İMLA HATASI: Ziya Gökalp’ın bu cümlesi çift tırnak ( “ ” ) içinde aktarılırken “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” kelimeleri tekrar çift tırnağa alınmış. Hâlbuki TDK Yazım Kılavuzu’na göre “tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için çift tırnak değil tek tırnak kullanılır.” Dolayısıyla “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” kelimeleri çift tırnak ( “ ” ) içinde değil tek tırnak ( ‘ ’ ) içinde verilmeliydi.
NOKTALAMA HATASI: Cümle sonunda hiçbir işaret yok. Nokta olmalıydı.
İMLA HATASI: “Tiren” kelimesi “tren” şeklinde yazılacaktı.
(Aynı cümle “tren” ve “salon” kelimelerinde de örnek olarak verilmiş ve aynı hatalar tekrarlanmış.)
Sami Paşazade Sezai’nin “istasyon”lu cümlesi şöyle:
“Fakat yine Lausanne istasyonundan geçen Alman mecruhinine, yanında asil bir ihtiyar kadınla beraber bir demet çiçek takdim eden Türkü...”
İMLA HATASI: Buradaki “Türkü” kelimesinde kesme işareti kullanılmalıydı: Türk’ü.
Nâzım Hikmet’in Kan Konuşmaz’ından “istasyon”lu bir söz şöyle nakledilmiş:
“Kızıl toprak banliyö servisinin ilk istasyonu.”
İMLA HATASI: Bir yer adı olan “Kızıl toprak” ayrı değil bitişik yazılmalıydı: Kızıltoprak.
Nurullah Ataç’ın Söyleşiler’inden alınan bir “istasyon” cümlesinde hem imla hataları hem de ifade kusuru var:
“Augustin Meaulnes adında bir çocuk, okuduğu köy okulundaki öğretmenin kayın babası ile kayın anasını şimendifer istasyonundan alıp getirmek üzere bir arabaya binip giderler.”
İMLA HATASI (iki adet): Cümlede “kayın baba” diye kullanılan kelime “kayınbaba” şeklinde; “kayın ana” da “kaynana” imlasıyla yazılmalıdır.
İFADE KUSURU: Ataç’ın cümlesinin faili “Augustin Meaulnes adında bir çocuk” olduğuna göre fiili “giderler” değil “gider” olmalı.
“İstasyon”lu ve hatalı cümlelerden biri de Attila İlhan’ın Kurtlar Sofrası’ndan:
“İç telefonda radyo servisi-mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık ne dersiniz?
İMLA HATASI (iki adet): Ülke adı olarak kullanıldığı anlaşılan “mısır” büyük harfle başlatılmalıydı.
Başında tırnak açılan cümlenin sonunda tırnak kapatılmamış.
NOKTALAMA HATASI: Aslında “mısır” kelimesinden itibaren cümlenin sonuna kadar iki ayrı cümle var:
1. Mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık.
2. Ne dersiniz?
Böyle olduğu için ya birinci cümleden sonra virgül (,) getirilmeliydi yahut nokta (.) konup ikinciye büyük harfle başlanmalıydı.
İFADE KUSURU: TDK’nin naklettiği şekliyle bu cümleden pek bir şey anlaşılmıyor. Çünkü sözün başı-sonu birbirine uymuyor. Biraz dikkat edince burada bir konuşma cümlesi aktarıldığı tahmin olunabilir. Buna dayanarak cümlenin doğru şeklinin şöyle olduğunu tahmin ediyorum:
“İç telefonda radyo servisi:
- Mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık, ne dersiniz?”
Ey TDK mensupları!
En az bir düzine hata taşıyan bir “istasyon” yakaladık, ne dersiniz?..
TDK İnternet site sayfaları, açıldığı 26.09.2006 tarihinden itibaren bugüne (12.05.2010) kadar 46192461 (kırk altı milyon yüz doksan iki bin dört yüz atmış bir) kez ziyaret edilmiş.
Milyonlarca insana Türkçe hizmeti vermek ne güzel!.. Fakat ne yazık ki müessesemizin İnternet sitesindeki sözlük hizmetleri – bedava olduğu için mi nedir – bol defolu… Milyonlarca vatandaşımız TDK’nin bu sözlüklerinden bedava fakat defolu hizmet alıyor.
TDK’nin kendi ifadesiyle “Türk Dil Kurumunda yetmiş altı yılda yüzlerce kişinin bilgi birikimiyle, emekleri ve göz nuru ile yapılan çalışmalar” ile bugünkü hâline gelmiş olan ve - yine TDK’nin iddiasına göre - “Türkçenin bütün söz varlığını bir araya getiren…” Büyük Türkçe Sözlük bu kadar ağır yükün altında tökezleyip duruyor. Tertibinden imla ve noktalamasına, cümle düşüklüklerinden açıklama noksanlarına, yanlış örneklere varıncaya kadar her türlü kusur, Büyük Türkçe Sözlük sayfalarında cirit atıyor.
TDK sözlüklerinin “Hatalar Şampiyonu” ise Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü…Bunu daha önceki bir yazımda da ifade etmiş ve tespitimin doğru olup olmadığı hakkında TDK’nin görüşünü de merak ettiğimi belirtmiştim.
Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü‘nden
“İstasyon” Manzaraları
Sözlükte “istasyon” kelimesi için Ziya Gökalp’ın Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri’nden nakledilmiş örnek cümle şu:
“Türkçeye geçmiş olan “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” gibi kelimeler Türkçü ve İslamcılar tarafından da kullanılmaktadır”
İMLA HATASI: Ziya Gökalp’ın bu cümlesi çift tırnak ( “ ” ) içinde aktarılırken “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” kelimeleri tekrar çift tırnağa alınmış. Hâlbuki TDK Yazım Kılavuzu’na göre “tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için çift tırnak değil tek tırnak kullanılır.” Dolayısıyla “vapur, istasyon, tiren, fonograf, salon” kelimeleri çift tırnak ( “ ” ) içinde değil tek tırnak ( ‘ ’ ) içinde verilmeliydi.
NOKTALAMA HATASI: Cümle sonunda hiçbir işaret yok. Nokta olmalıydı.
İMLA HATASI: “Tiren” kelimesi “tren” şeklinde yazılacaktı.
(Aynı cümle “tren” ve “salon” kelimelerinde de örnek olarak verilmiş ve aynı hatalar tekrarlanmış.)
Sami Paşazade Sezai’nin “istasyon”lu cümlesi şöyle:
“Fakat yine Lausanne istasyonundan geçen Alman mecruhinine, yanında asil bir ihtiyar kadınla beraber bir demet çiçek takdim eden Türkü...”
İMLA HATASI: Buradaki “Türkü” kelimesinde kesme işareti kullanılmalıydı: Türk’ü.
Nâzım Hikmet’in Kan Konuşmaz’ından “istasyon”lu bir söz şöyle nakledilmiş:
“Kızıl toprak banliyö servisinin ilk istasyonu.”
İMLA HATASI: Bir yer adı olan “Kızıl toprak” ayrı değil bitişik yazılmalıydı: Kızıltoprak.
Nurullah Ataç’ın Söyleşiler’inden alınan bir “istasyon” cümlesinde hem imla hataları hem de ifade kusuru var:
“Augustin Meaulnes adında bir çocuk, okuduğu köy okulundaki öğretmenin kayın babası ile kayın anasını şimendifer istasyonundan alıp getirmek üzere bir arabaya binip giderler.”
İMLA HATASI (iki adet): Cümlede “kayın baba” diye kullanılan kelime “kayınbaba” şeklinde; “kayın ana” da “kaynana” imlasıyla yazılmalıdır.
İFADE KUSURU: Ataç’ın cümlesinin faili “Augustin Meaulnes adında bir çocuk” olduğuna göre fiili “giderler” değil “gider” olmalı.
“İstasyon”lu ve hatalı cümlelerden biri de Attila İlhan’ın Kurtlar Sofrası’ndan:
“İç telefonda radyo servisi-mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık ne dersiniz?
İMLA HATASI (iki adet): Ülke adı olarak kullanıldığı anlaşılan “mısır” büyük harfle başlatılmalıydı.
Başında tırnak açılan cümlenin sonunda tırnak kapatılmamış.
NOKTALAMA HATASI: Aslında “mısır” kelimesinden itibaren cümlenin sonuna kadar iki ayrı cümle var:
1. Mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık.
2. Ne dersiniz?
Böyle olduğu için ya birinci cümleden sonra virgül (,) getirilmeliydi yahut nokta (.) konup ikinciye büyük harfle başlanmalıydı.
İFADE KUSURU: TDK’nin naklettiği şekliyle bu cümleden pek bir şey anlaşılmıyor. Çünkü sözün başı-sonu birbirine uymuyor. Biraz dikkat edince burada bir konuşma cümlesi aktarıldığı tahmin olunabilir. Buna dayanarak cümlenin doğru şeklinin şöyle olduğunu tahmin ediyorum:
“İç telefonda radyo servisi:
- Mısır olayları dolayısıyla atıp tutan Fransızca bir istasyon yakaladık, ne dersiniz?”
Ey TDK mensupları!
En az bir düzine hata taşıyan bir “istasyon” yakaladık, ne dersiniz?..
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.