• İstanbul 15 °C
  • Ankara 14 °C

Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Orhan Okay’a

Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Orhan Okay’a
Geçen sene kaybettiğimiz Orhan Okay Hoca, Tanzimat’ın 100. yıldönümü münasebetiyle büyük edebiyatçımız Ahmet Hamdi Tanpınar tarafından tesis edilen Yeni Türk Edebiyatı bölümünü gerçek anlamda kuran iki isimden biridir.

Mehmet Kaplan, Tanpınar’ın hem talebesi hem asistanı olmuş, Orhan Okay ise telebesi olarak akademik hayata atılmış Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde çok sayıda öğrenci ve akademisyen yetiştirmiştir. Bugün Yeni Türk Edebiyatı bölümlerinde ders veren hocaların büyük çoğunluğu Orhan Hoca’nın talebesidir. Talebesi olmayanlar da, onun bu alanda ortaya koyduğu tavır, üslup ve eserlerden etkilenmiştir.

Orhan Okay hoca, edebiyat ilmi sahasının en kıdemlisi, adeta “piri” idi. 1910’lu yıllarda zamanın edebiyatçıları, Tevfik Fikret, Mehmet Âkif ve Yahya Kemal edebiyat fakültesinde hocalık yaptılar. Fikret 1915’te vefat etti, Mehmed Âkif hocalığı sürdürmedi, fakat onlardan genç olan Yahya Kemal devam etti. Onun talebesi Ahmet Hamdi Tanpınar 1939’da Tanzimatın 100. Yılı dolayısıyla Yeni Türk Edebiyatı kürsüsü kurulunca, bu kürsüye profesör olarak tayin edildi. Daha önce Güzel Sanatlar Akademisinde Ahmet Haşim’in halefi olan Tanpınar, Üniversite’de Yahya Kemal’in halefi oldu.

Tanpınar, yeni kurulan kürsüye hoca olarak tayin edilirken, Edebiyat Fakültesi’nden yeni mezun Mehmet Kaplan da asistan olarak alındı. Mehmet Kaplan o yıllarda Nureddin Topçu ile tanışıyor ve Hareket dergisinde yazıyordu.

Tanpınar’ın 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, işte bu kürsü hocalığının muhteşem bir verimi. Kaplan Hoca, Yahya Kemal, Tanpınar çizgisini sürdürerek hem araştırmalar yaptı, hem de deneme mahiyetinde yazılarıyla edebiyatımıza hizmet etti. Onun bir başka hizmeti de yetiştirdiği ilim adamlarıdır.

Orhan Okay, Mehmet Kaplan hocanın ilk asistanıdır. Fakat bu asistanlık İstanbul Üniversitesi’nde değil, yeni kurulan Erzurum Üniversitesi’nde Kaplan’ın Edebiyat Fakültesi dekanlığı sırasında olmuştur. Bir süre Artvin ve Diyarbakır liselerinde edebiyat öğretmenliği yapan Orhan Okay, 1959’da Hocası Mehmet Kaplan tarafından Erzurum’a davet edilir. Orhan Okay, Tanpınar’ın ve Mehmet Kaplan’ın talebesidir, fakat onlardan önce Nureddin Topçu’nun talebesidir. Orhan Okay hoca için bu çizgi önemlidir. Onun Mehmed Âkif üzerinde ısrarında Topçu Hoca’nın tesiri olduğu bedihîdir.

“Mehmed Âkif-Bir Karakter Heykelinin Anatomisi” kitabı Âkif’le ilgili en önemli eserlerden biridir. Topçu muhabbeti Orhan Hoca’nın Necip Fâzıl üzerinde çalışmasına engel olmamıştır. Diyebiliriz ki, akademik camiada Necip Fâzıl’ın şiirini kitap çapında ele alan ilk şahsiyet odur. Orhan Hoca, sahasının yol açıcısı konumunda bulunan Ahmet Hamdi Tanpınar’ı da ihmal etmemiş, son kitaplarından biri onunla ilgili olmuştur: Bir Hulya Adamının Romanı: Ahmet Hamdi Tanpınar.
Orhan Okay Hoca, 13 Ocak 2017’de 86 yaşında vefat etti. Fatih Camii’ndeki uğurlamaya hem üniversite camiasından hem edebiyat âleminden çok sayıda şahsiyet gelmişti. Vefatının ardından sıcağı sıcağına bir hayli yazı yayınlandı.

Vefat yıldönümünde yayınladığımız TYB Akademi’nin bu sayısı Orhan Okay’la ilgili araştırma inceleme yazıları yanında hatıra yazılarıyla da kalıcı bir mahiyet kazandı.

TYB Akademi bu sayı ile 8. yılına giriyor. 6. ve 7. yılımızda Rusya, Amerika, İran, Çin ve İsrail’le ilgili sayılarımız peşpeşe yayınlandı. Bu sayı ile edebiyata dönüyoruz. Bu sayımızı yayına hazırlayan Maksut Yiğitbaş ve Mehmet Kurtoğlu’na bilhassa teşekkür ediyor, aziz hocamıza rahmetler diliyoruz.

D. Mehmet Doğan

TYB Akademi 22 / Orhan Okay Sayısı

Bu haber toplam 2444 defa okunmuştur
  • Yorumlar 0
    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
    Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Diğer Haberler
Tüm Hakları Saklıdır © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
Tel : 0312 232 05 71 - 72 | Faks : 0312 232 05 71-72 | Haber Scripti: CM Bilişim