Bir rüya ile düşer yollara Evliya Çelebi

Geçmiş zamanın gezgini Evliya Çelebi’nin önemli eseri Seyahatnâme kitabını inceledik. Evliya Çelebi, 1611 Mart'ının yirmi beşinci günü (10 Muharrem 1020) İstanbul Unkapanı semtinde doğdu. 1648 yılında 117 yaşında ölen babası Derviş Mehmet Zılli, İstanbul alındığında Fatih’in mirâlemlik hizmetinde bulunmuş olan Yavuz Er Bey’in torunlarındandır. Yavuz Er Bey, fetih sırasında payına düşen ganimet parasıyla Unkapanı Sağrıcılar semtinde bir cami ile bu caminin bakımı için kimi iratlar yapmış, mütevelliliği de torunlarından biri olan Derviş Zılli’ye geçmişti.

Medresede eğitim gören Evliya Çelebi, bir yandan da babasının sanatıyla ilgileniyordu. Evliya Çelebi 1646 yılında anne tarafından yakını olan Defterdarzade Mehmet Paşa’yla Erzurum’a giderek; orada kâtiplik yapmaya başlar. Defterdarzade’nin yaptığı sefere de katılan Çelebi, Azerbaycan ve Gürcistan’ı da görmek fırsatını bulur. Gürcistan seferinde bulunduktan sonra 1647 kışını Erzurum’da geçirir. Bu sırada devlet, Vardar Ali Paşa isyanına karşı gerekli işlerle uğraşırken, Anadolu’daki paşalarla anlaşmaya çalışan Defterdarzade, Evliya Çelebi’yi kuvvet toplamak ve mektup getirip-götürmekle görevlendirir.

Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme eserinde kendine özgü bir yazış tarzı vardır. Bu tutum, birkaç sayfa okuduktan sonra insanı yeni bir keşfe doğru sürükler. Şair ruhlu olduğu için hizmet ettiği padişahlar tarafından sevilen Evliya Çelebi, Kanuni Sultan Süleyman ile birçok sefere çıkmış, II. Selim ile  Kıbrıs fethine katılmış, I. Ahmet zamanında Kâbe’nin altınoluklarını yapmış ve ayrıca Sultan Ahmet Camii’nin süsleme işlerinde de çalışmıştır.

Evliya Çelebi’nin rüyası

Sonunda bir gün bahsedilen o meşhur rüya gelir ve Evliya Çelebi’nin hayatında yeni bir dönem başlamış olur. 1630 yılının Muharrem ayının Aşure gecesi İstanbul’da Yemiş İskelesi yanındaki Ahi Çelebi Camii’nde Hz. Peygamberi (sas) görür ve huzurunda “Şefaat ya Resulullah” diyeceğine “Seyahat ya Resulullah” der ve Peygamberimiz (sas) tarafından seyahat ve şefaat ile müjdelenir. Bu rüya sonrası izin alarak önce İstanbul’u sonra bütün Osmanlı topraklarını gezer. Gittiği, gördüğü yerler hakkında yazılar yazan Çelebi, seyahatleri boyunca öğrendiklerini biraz abartılı biraz mizahi şekilde kaleme döker. Seyahatnâme; tarih, coğrafya bilgisi, iktisat, folklor, yollar, hamamlar, evliyalar, menkıbeler, binalar, medreseler, hastaneler, iklimler, dil, yiyecekler, kültür ve hayatın içinde yaşayan her türlü unsurla doludur.

Devamı: https://www.dunyabizim.com/kitap/bir-ruya-ile-duser-yollara-evliya-celebi-h30352.html