Selçuklu döneminden Osmanlı mimarisine geçişin Kosova'daki en önemli örneği Hadum Ağa Camii. İşlemeleri ile dikkat çeken cami, Kosova Savaşı sırasında zarar görse de bugüne hala ayakta.
Yakılmaktan zor kurtarıldı
1998-99 Kosova Savaşı’nda ülke genelindeki birçok tarihi eser gibi, Hadum Ağa Camii de zarar gördü. Sırp güçleri tarafından önce minaresi bombalandı, daha sonra cami yakılmak istense de son anda kurtarıldı.
Yakova Müftüsü Ahmed Hoca, "Savaş döneminde birçok eserimiz Sırplar tarafından yakıldı, bir çoğu son anda kurtarıldı ve yeniden restore edildi. Bu eserler geçmişimizin simgeleri, gelenek ve göreneklerimizin en büyük ispatıdır ve bunu da devam ettirmek bizlerin en tabii vazifesi.
Hadum Ağa Camii'nin oldukça yüksek olan işlemeli kubbesi 8 ana direğe bağlı. Kubbeden direklere uzanan bölgede kullanılan küpler camiye farklı bir hava veriyor.
15 ve 17. yüzyıllara ait duvar işlemeleriyle, Yakova’nın en özel yapısı olan Hadum Ağa Camii, Selçuklu döneminden Osmanlı mimarisine geçişin Kosova’daki örneği olarak kabul ediliyor. İlk olarak 200 yıl önce restore edilen caminin avlusunda ise, Osmanlı'ya ait tarihi taşlar ve dönemin Osmanlı idarecilerine ait kabirler bulunuyor.
350 yaşında bir cami: Molla Yusuf
Yakova'nın merkezindeki bir başka cami ise, 3 asrı geride bırakan Molla Yusuf Camii. Mabed, Osmanlı idarecisi Molla Yusuf Efendi tarafından 350 yıl önce inşa edildi.
Kosova Savaşı sırasında yakılan cami, 13 yıl önce bir kez daha onarıldı. Sade bir görünüme sahip olan cami, güzel minaresiyle biliniyor. İki bölümden oluşan camide, namaz kılınan alanın dışında, eski Yakova evlerindeki han odalarını andıran bir bölüm de bulunuyor.
Büyük Medrese 310 yıldır hafız yetiştiriyor
Kosova'nın tarihi şehri Yakova'daki Büyük Medrese, ülkenin tek yatılı hafızlık kursu. Osmanlı'nın Balkan topraklarına miras bıraktığı sayısız eseri muhafaza eden Kosova'da, nüfusun yüzde 98'i Müslümanlardan oluşuyor.
Yakova genelindeki birçok tarihi eser gibi Büyük Medrese de, 1999'daki savaş sırasında büyük bir tahribata uğramış, ancak medrese 2002'de aslına uygun olarak yeniden inşa edilmişti. Tarihi medrese, Osmanlı idarecileri tarafından 310 yıl önce inşa edilmiş.
Büyük Medrese iki ayrı binadan oluşurken, yapının bir kısmında Kur'an-ı Kerim öğretilirken, diğer bölümünde de hafızlık dersleri veriliyor.
Kurslara ilgi memnun ediyor
2005'den bu yana faaliyetlerine devam eden medresenin kurslarına gösterilen alakadan memnun olduğunu söyleyen Hakkı Vatansever, “40 öğrenci öğretim görüyor kursumuzda. Bulunduğumuz şehir de tarihi bir şehir. Tam 310 yıl aralıksız eğitim veren bir kurumun burası. Öğrencilerimiz yarım gün okul, yarım gün de hafızlık talimi alarak öğrenimlerine devam ediyorlar.” dedi.
Medresenin bahçesinde, misafirleri ağırlamak için oluşturulan park ve çardak bulunuyor. Yapısı itibariyle eski Yakova evlerini simgeleyen medrese, Balkan ülkeleri ve Türkiye'den şehre gelenler ziyaretçilerin büyük ilgisini çekiyor.
Sadi tarikatının Yakova’daki bekçileri
Yakova ayrıca, Balkanlar'da tekkeler şehri olarak biliniyor. Kentte neredeyse her sokakta bir tekkeye rastlamak mümkün. Kentte Rufaiyye, Nakşibendiyye, Şazeliyye, Sâdiyye, Bektaşiyye ve Halvetiyye gibi tarikat ekolleri ve bu ekolollere ait tekkeler mevcut.
Bu tekkelerden biri de Şeyh Zeynelabidin Tekkesi. 1856'da genişletilen tekke, farklı mimarisi ile dikkat çekerken, Kosova’daki özel tarihi eserler arasında yer alıyor. Tekkenin postnişini, Şeyh Rujdi Shehu, tekkenin sadece Yakova’da değil, Balkanlar çapında büyük bir şöhrete sahip olduğunu söyledi.
Şeyh Rujdi Shehu, "Dergâhımız 'Zeynelabidin Tekkesi' olarak, bütün Kosova’da tanınan yapılar arasında yer alıyor. Bizler de Sâdiyye Tarikatı'nın bekçileri olarak, elimizden geldiğince özel günlerin yanı sıra haftada bir gün toplanarak, yolumuza ait ayin-i şerifimizi icra ediyoruz." dedi.
İcazetnameyi özenle muhafaza ediyor
Shehu'ya, Suriye'deki Sâdi tarikatının asitane şeyhi tarafından, tekkenin varlığını sürdürmesi için verilen el yazılı icazetname de özenle muhafaza ediliyor.
Tekkenin mimarisi Yakova’daki taş han evlerini andırırken, titizlikle işlenen duvarlar benzerine az rastlanır estetik görünüm oluşturuyor. Zeynelabidin Tekkesi, dinlenme, sohbet odası, mescid, kütüphane ve tevhidhane gibi özel bölümlerden oluşuyor. Tekkenin hemen yanında ise, Sâdi tarikatının Yakova'daki ilk temsilcisi sayılan, Şeyh Zeynelabidin'in türbesi de yer alıyor.
Tebdil Baba adıyla da bilinen türbe ve medresenin, Yakova’nın yanı sıra Balkan ülkelerinden gelen ziyaretçileri eksik olmuyor.
Gülay Krasniç yazdı
www.dunyabizim.com
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.