BÖYĞ

1976 model olan; ama 2020'nin TDK sitesinde millete arz-ı endâm eden “Mantık Terimleri Sözlüğü”nde anlaşılmaz bir “deyim" târifi var:

 “deyim: (İngilizce: expression, string, phrase, word) 

Abece öğesi bir tek im ya da abece öğesi birden çok sayıda imin art arda sıralanmasıyla oluşan dizi. ||Anl. deyim biçimi. Krş.. deyim örneği, kapalı deyim, açık deyim, düzgün deyim, karmaşık deyim, tek başına anlamlı deyim, birlikte anlamlı deyim, altdeyim, im.”
***
Bugüne kadar “deyim”in ne olduğunu anlamadıysanız buram buram “öz Türkçe” kokan şu anlatıştan anlayın bâri: 

"Abece öğesi bir tek im ya da abece öğesi birden çok sayıda imin art arda sıralanmasıyla oluşan dizi..." 

E artık yine anlamadıysanız yuh size! 

Daha kötüsünü yapmadınız, değil mi?
Yâni İngilizce karşılıklarına (expression, string, phrase, word) bakarak anlamaya çalışmak... 

Hafazanallah! 

Bir fert bile öyle yapmaz, inşallah!
*** 

Ömer Âsım Aksoy bundan 50-60 yıl önce "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü"nde şu tesbitte bulunmuştu: 

"Otuz yıl öncesine kadar deyime de, terime de tabir ve ıstılah deniliyordu. Yeniler gibi eskiler de darbımesel, meşhur söz, tabir, ıstılah sözcüklerinin özelliklerini belirtmemişler, bunlar arasındaki farkları göstermemişlerdir." 

Ve kendisi o kitapta bu sözleri ayrı ayrı târif edip aralarındaki farkları göstermişti. 

TDK mensubuydu ve TDK için lügatler hazırlıyordu. 

Yukarıdaki târifi görmemiş olamaz. 

Merak ettiğim şu: 

Ömer Âsım Aksoy veyâ herhangi bir dilci, yukarıdaki târifin “deyim”i diğer sözlerden ayırt edip etmediği husûsunda bir şey demiş midir?  

Ha, burada târif edilen (!) “deyim” dil ve edebiyat tâbiri değil, mantık tâbiri, evet.
Yine de buradaki târiften net bir şey anlamak imkânsız...
***
Haydi, yukarıdaki târifi önümüze alıp TDK’nın kasdettiği şeyi ortaya çıkarmaya çalışalım:  
"Abece öğesi im” ile kasdedilen şey “harf” olabilir ancak.
(“Harf” deselerdi biz anlamazdık, o yüzden “abece öğesi” demişlerdir.)  
Şimdi bir veyâ birkaç harf alalım. Meselâ klavyeye gözü kapalı basıp yapabiliriz bu işi. Ben klavyeye gözümü kapatıp gelişigüzel bastım. Gözümü açtığımda ekranda şu vardı: BÖYĞ.
Peki, bu “BÖYĞ” ne oldu şimdi?
TDK’nın târifine uygun bir “deyim” oldu.
Hem de noktası noktasına...
İşte, karşınızda "Abece öğesi bir tek im ya da abece öğesi birden çok sayıda imin art arda sıralanmasıyla oluşan dizi..."
BÖYĞ...