• İstanbul 23 °C
  • Ankara 28 °C

Türkçe Kanunlarından TDK Muaf Olsun

C.Yakup ŞİMŞEK

Bence TDK kendi yazdığı kılavuzdaki kaidelere uymaktan muaf tutulmalı... Niye mi?

Çünkü mazeret üstüne mazeretleri var... 
1. Sayısı belirsiz imla kaideleri yazıyor.
2. Bunların bir sürü istisnası falan oluyor, onları da maddeler hâlinde tek tek yazmak zorunda kalıyor.
3. Lügatlerinde düzine düzine yanlışları var, hangi birini düzeltsin?
4. Yeni kelimeler mi yapsın, yabancı kelimelere karşılık mı bulsun?
5. Ne bileyim, daha bunlar gibi bir yığın işleri var zâhir...
El ârı düşman gayreti yapıp çattığı bunca işinin arasında ona “Yâhu TDK, ele verir talkını, kendi yutar salkımı misâli, sen kendi yazdıklarına uymazsan ayıp olmaz mı!” diye çıkışmamak lâzım.
Türkiye’de TDK lügatlerinde en çok yanlış bulan birkaç kişiden biri olarak ona bazen acıyorum.
Bir kanun çıkartılıp “TDK yanlışlarını yazıp söylemek yasaktır.” dense rahatlarım, sanırım...

***
Böyle bir teklif verme ihtiyacını birçok kez duydum.
Sonuncusu ise bugün ortaya çıktı.
Arz edeyim:
TDK, “Yazım Kılavuzu”nda virgül ( , ) işaretinin kullanıldığı yerlerden birini (11. madde) şöyle ifade ediyor: 
"Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur." 
Buna da Atatürk'ün şu cümlesini örnek olarak veriyor: 
"Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir.
TDK, kesme ( ' ) işaretinin kullanıldığı yerlerden birinde ise (6. madde) şöyle diyor: 
"Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır." 
Buna verdiği örneklerden biri de Elif Şafak'tan aldığı şu cümleler: 
Şems’in gözlerine bir şüphe çöreklendi: "Dostum ne’n var? Her şey yolunda mı?” 
***
Yukarıdaki örnek cümlelerde dikkat çeken noktaları izah edelim:
Atatürk'ün cümlesinde "Efendiler" kelimesi hitap için kullanılmıştır ve sonuna virgül konmuştur. 
Elif Şafak'ın cümlelerinde geçen "Dostum" kelimesi de hitap için kullanılmıştır ama sonuna virgül konmamıştır. 
***

“TDK kendi yazdığı kılavuzdaki kaidelere uymaktan muaf tutulmalı.” biçimindeki teklifimi saçma bulduysanız değiştirip yeni bir teklif hâline getiriyorum:

Yazım Kılavuzu”nda geçen "Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur." kaidesi aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:
"Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül koyup koymamak isteğe bağlıdır."

***
NOT: Ben kendi yazılarımda “Yazım Kılavuzu”nun birkaç kaidesine uymuyorum.
Bu yazıda ise uydum. “Hem ‘Yazım Kılavuzu’na göre TDK yanlışı buluyorsun hem kendin uymuyorsun.” demesinler diye...

Fakat bir noktada “Yazım Kılavuzu”nun kaideleri yetmedi.

Şöyle açıklayayım:

Atatürk'ün cümlesini tırnak içinde verdim ama Elif Şafak'ın cümlelerini tırnak içine alamadım. 
Bunun sebebi şudur: Elif Şafak'ın cümlelerinden ikisi tırnak içindeydi zaten. Elif Şafak'ın bu üç cümlesini tırnak içine alacak olsak kendisinin kullandığı çift tırnakları tek tırnağa çevirmemiz gerek. TDK böyle diyor. Fakat bunu yapacak olursak tek tırnakların ikincisi, çift tırnakların ikincisiyle yan yana geliyor. Böylece tek tırnak + çift tırnak ( '" ) şeklinde bir yığılma meydana geliyor. Yani karşımıza şöyle bir yazılış çıkıyor: 
"Şems’in gözlerine bir şüphe çöreklendi: 'Dostum ne’n var? Her şey yolunda mı?'” 
TDK böyle hâllerde ne yapılacağına dair bilgi vermiyor.
TDK “Yazım Kılavuzu”nda daha önce bulduğum yanlışları “Dilin Tetiği Bozuldu” adlı kitabımda da anlatmıştım.  

Bu yazı toplam 271 defa okunmuştur.
  • Yorumlar 0
    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
    Bu yazıya henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın Diğer Yazıları
Tüm Hakları Saklıdır © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
Tel : 0312 232 05 71 - 72 | Faks : 0312 232 05 71-72 | Haber Scripti: CM Bilişim