Medya Pazarında Defolu Türkçe - 5

Türkiye (Haber Başlığı, 30.01.2011)
“Rusların darmaduman ettiği Türkiye’den 5 bin km uzaktaki Kızılayak sıradan bir belde değil”
Yukarıdaki haber başlığına göre Ruslar Türkiye’yi darmaduman etmiş!.. Tabii ki böyle bir şey görülmüş değil. Haberin kendisi okununca darmaduman edilen yerin “Türkiye’den 5 bin km uzaktaki Kızılayak” beldesi olduğu anlaşılıyor. Acemice yazılan cümleyi düzeltmek için “ettiği” kelimesinden sonra ya bir virgül (,) konmalı ya da “ve” kelimesi olmalıydı.
***
HABERTÜRK (Haber Başlığı, 31.01.2011)
“Oscar kazanan kocayı boşuyor”
Bu haber başlığı iki farklı şekilde anlaşılabilir:
A) Oscar kazanan kadın, kocayı boşuyor.
B) Kadınlar, Oscar kazanan kocayı boşuyor.
İşin doğrusunu anlamak için HABERTÜRK’ün haberini okumak zorundayız. Meğerse “Kanadalı bilim adamlarının yaptığı araştırmaya göre 34 santim yüksekliğinde, 4 kilo ağırlığındaki Oscar heykelini kazanan kadınlar kocalarından boşanıyor.”muş.
Nasıl anlaşılacağı düşünülüp tartılmadan atılan bu haber başlığını düzeltmek için “Oscar kazanan kadın, kocayı boşuyor” ifadesi tercih edilmeli veya “kazanan”dan sonra bir virgül (,) getirilmeliydi.
***
Can ATAKLI (26.01.2011, VATAN)
“Bunlardan bir kaçının ise yakalandığı ve sorguladığı da söyleniyormuş.”
Bu ifadeye göre “yakalananlar” ile “sorgulayanlar” aynı kişiler… Hâlbuki “y a k a l a n a n l a r” değil"   y a k a l a y a n l a r" kimlerse “s o r g u l a y a n l a r” da aynı kişiler olmalı. Can ATAKLI, bu sözünü tekrar okusaydı “s o r g u l a d ı ğ ı” kelimesini “s o r g u l a n d ı ğ ı” diye yazardı.
(Not: Hüseyin Movit de bu cümleye bir baksın. Küçük bir parçayı ona bıraktım…)  
***
Can ATAKLI (25.01.2011, VATAN)
“Aynı şekilde paneli izleyenlerin sayısı da çok yüksek ve aktifti.”
Bir panele gelenlerin sayısı hakkında elbette “çok yüksek” denebilir ama her hâlde “aktif” denemez. “Canlı, hareketli, çalışkan, faal” demek olan "aktif" kelimesi "sayı”nın sıfatı olamaz.
Can ATAKLI muhtemelen şunu demek istiyor:
“Aynı şekilde paneli izleyenler de kalabalık ve aktifti.”
***
Can ATAKLI (25.01.2011, VATAN)
“Hatta daha ileri gideyim, açıklamadan sanki birileri ‘haydi artık darbe yapsanıza’ diyor da, asker buna karşı direniyor.”
Can ATAKLI’nın yukarıdaki cümle(?)yi hangi vesileyle yazdığını hatırlatayım. Genelkurmay, Balyoz Davası hakkında bir açıklama yaparak şöyle demiş:
“Aksi yöndeki telkinlere rağmen olayı hukuk kuralları içinde izliyoruz.”
Can ATAKLI bu açıklamayı – kendi tabiriyle –  “çok lastikli” bulmuş, bundan dolayı yazısına “Ne demek bu?” diye başlık atmış. Onun “çok lastikli” bulduğu açıklama “Aksi yöndeki telkinler” sözünden ibaret: Bu telkinlerin “sokaktaki birkaç vatandaş”tan mı, yoksa “daha etkili yerler”den mi geldiği anlaşılmıyormuş. İşte bu belirsizlikten dolayı Can ATAKLI, açıklamayı“çok lastikli” buluyor ve soruyor:“Ne demek bu?”
Bana göre asıl “çok lastikli” söz Can ATAKLI’nınki:
“Hatta daha ileri gideyim, açıklamadan sanki birileri ‘haydi artık darbe yapsanıza’ diyor da, asker buna karşı direniyor.”
Şimdi ben de bu cümle(?) hakkında soruyorum:“Ne demek bu?”
A) Birileri çaktırmadan “haydi artık darbe yapsanıza” diyormuş, ordu ise darbe yapmamakta direniyormuş.
B) Açıklamadan anlaşıldığına göre birileri “Haydi, artık darbe yapsanıza yahu!” diyormuş, ama asker buna karşı direniyormuş.
C) Açıklamaya bakılırsa güya birileri “Haydi, artık darbe yapsanıza yahu!” diyormuş da asker buna karşı direniyormuş.
Aklıma bir “fâ’ilâtün-fâ’ilâtün-fâ’ilün” kalıbı geldi:
Böyle miymiş cümlenin lastiklisi;
Anlaşılmaz, ben de şaştım, hangisi?..

01.02.2011